Βούλα Πατουλίδου-Αφιέρωμα

Το κορίτσι που έκοψε το νήμα των 100 μ. με εμπόδια με έναν μορφασμό άγριας χαράς και απέραντης έκπληξης το βράδυ της 7ης Αυγούστου 1992 στη Βαρκελώνη.

Μέχρι τότε, είχαμε σχεδόν ξεγράψει τα ολυμπιακά μετάλλια. Μία στο τόσο κερδίζαμε ένα, συνήθως από σπορ που διεξάγονται μακριά από τους προβολείς: στην πάλη, που μας έβγαζε ασπροπρόσωπους δεκαετίες ολόκληρες, στην άρση βαρών, άντε και στην ιστιοπλοΐα. Μετάλλιο στον στίβο και μάλιστα χρυσό; Αδιανόητο! Μέχρι τη μεγάλη βραδιά της Βούλας Πατουλίδου, στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων έμπαιναν τα ρεκόρ των ξένων: «Μεγάλο άλμα από τον Κόνλεϊ στο τριπλούν», διαβάζουμε στην «Ελευθεροτυπία» της εποχής. Ο πηχυαίος τίτλος που ανήγγειλε «Το Ογδοο Θαύμα» βρισκόταν ακόμα στα σύνορα της φαντασίας λίγων ονειροπαρμένων.



Η Βούλα πήγε στη Βαρκελώνη για να τρέξει: «για τους 2-3 ανθρώπους που με πίστεψαν». Και κυρίως: «Για την Ελλάδα, ρε γαμώτο»! Η κουβέντα που βγήκε αυθόρμητα από τα χείλη της λίγα λεπτά μετά τον θρίαμβο έγινε μονομιάς σλόγκαν αθάνατο, το μεσαίο της όνομα: Βούλα «Για-Την-Ελλάδα-Ρε-Γαμώτο» Πατουλίδου. Ντυμένη με τη γαλανόλευκη σημαία, έκανε τον γύρο του Ολυμπιακού Σταδίου του Μόντζουικ και το πρόσωπό της έλαμπε Ελλάδα. Με μόλις 6 χρόνια προπόνηση στα 100 μ. εμπόδια, και τραυματισμένη, η παλιά αθλήτρια του μπάσκετ από τη Θεσσαλονίκη έγινε χρυσή ολυμπιονίκης.

Την ίδια ώρα που οι Καταλανοί έψαχναν απεγνωσμένα να βρουν τον ελληνικό εθνικό ύμνο (ο οποίος είχε ακουστεί λίγες μέρες νωρίτερα για το χατίρι τού, άγνωστου ακόμα, Πύρρου Δήμα), οι ξένοι δημοσιογράφοι ρωτούσαν και ξαναρωτούσαν από ποιον πλανήτη κατέβηκε αυτή η Πατουλίδου. «Και αφού ο φωτεινός πίνακας γράφει Paraskevi, εσείς οι τρελαμένοι γιατί φωνάζετε Bravo Voula»;

Η 27χρονη πρωταθλήτρια πήγε στην Ολυμπιάδα με ρεκόρ 13.13 και με όνειρο τη συμμετοχή στα ημιτελικά. Το κατάφερε απροσδόκητα εύκολα, με δύο γρήγορες κούρσες την πρώτη ημέρα του αγωνίσματος: 13.14 στα πρωινά προκριματικά, 13.05 στους προημιτελικούς. Ακόμα, όμως, ήταν πολύ πίσω σε σύγκριση με τις σταρ της εποχής. Η Γκέιλ Ντίβερς έκανε άνετα 12.76, η Λαβόνα Μάρτιν 12.82, η Γιορντάνκα Ντόνκοβα 12.94, η Λίντια Τόλμπερτ 12.96.

Αλλά η Βούλα βρισκόταν ήδη στο σαλόνι των πρωταθλητριών και βάλθηκε να τις κοιτάζει στα μάτια. Το 12.88 του ημιτελικού (όπου προκρίθηκε «πανεύκολα», σύμφωνα με την «Ε» της επόμενης ημέρας) ήταν η καλύτερη κούρσα της ζωής της. Μέχρι την επόμενη. Η οποία ακολουθούσε δύο ώρες αργότερα. Ποια κόπωση; Η αδρεναλίνη βοηθούσε πια τη Βούλα να ξεπεράσει τα όριά της σε κάθε αγώνα. Τη Βούλα, της οποίας το μεγαλύτερο επίτευγμα μέχρι τότε ήταν ένα ασημένιο μετάλλιο στους Μεσογειακούς Αγώνες της Αθήνας...

Στον τελικό, η Πατουλίδου (αργή συνήθως στην εκκίνηση) έφυγε από τον βατήρα σαν βολίδα. Αυτό τής έδωσε φτερά. Μετά τα πρώτα 3-4 εμπόδια είδε ότι βρισκόταν στην ίδια ευθεία με τις άλλες, εκτός της σπουδαίας Ντίβερς, που πήγαινε για το χρυσό. Στο 8ο εμπόδιο οι σχολιαστές της ΕΡΤ (μαζί και όλοι εμείς, μπροστά στις τηλεοράσεις) πετάχτηκαν από τις θέσεις τους): «Πάει για μετάλλιο, πάει για μετάλλιο». Πράγματι, η Βούλα έμοιαζε ικανή να αφήσει πίσω της την Ντόνκοβα, την Τόλμπερτ, ίσως και τη Μάρτιν, που ακολουθούσε την Ντίβερς βήμα-βήμα.














Η Ντίβερς εχει αρχίσει να πέφτει....



Και τότε ...το θαύμα. Αριστερά της Πατουλίδου η πρωτοπόρος Ντίβερς ξαφνικά παρέπαιε. Είχε χτυπήσει άσχημα το τελευταίο εμπόδιο και πάσχιζε να μείνει όρθια για να τερματίσει! Οταν ξαναβρήκε την ισορροπία της, είδε μπροστά της τέσσερις πλάτες. Πιο μακριά απ' όλες, ήταν το κορίτσι με τα μπλε. Η Βούλα Πατουλίδου είχε κόψει το νήμα!

Η φωτογραφία του τερματισμού δείχνει τη Βούλα να πανηγυρίζει με σφιγμένες γροθιές. Καταλάβαινε πια ότι θα γύριζε στην Ελλάδα με μετάλλιο, αλλά δεν ήταν βέβαιη ότι κέρδισε. Κάθε άλλο. Νόμιζε ότι ήταν δεύτερη. Εστρεψε το βλέμμα προς την κερκίδα Τύπου, έψαχνε και τον σύζυγό της, τον βετεράνο αρσιβαρίστα Δημήτρη Ζαρζαβατσίδη. Σήκωσε στον αέρα δύο δάχτυλα και άφησε τους Ελληνες να διαβάσουν τα χείλη της: «Δεύτερη;» Ενας δημοσιογράφος, φίλος της, της απάντησε από μακριά με το σήμα της νίκης. «Κατάλαβα, δεύτερη βγήκα», μπερδεύτηκε βλέποντας τα δύο δάχτυλα η σαστισμένη Βούλα.














Αλλά τότε άρχισε να προβάλλεται στα μάτριξ του σταδίου το ριπλέι της κούρσας. Τα επόμενα δευτερόλεπτα η Βούλα δεν θα τα ξεχάσει ποτέ. Διαβάστε πώς τα περιγράφει -σε τρίτο πρόσωπο- η ίδια, στην αυτοβιογραφία της με τίτλο «Εκρηξη Ψυχής»

«Λες; Λες, πράγματι να ήταν αλήθεια αυτό που της είχαν πει οι δημοσιογράφοι; Μα όχι, είχαν κάνει κάποιο λάθος. Δεν ήταν δεύτερη. Ηταν πρώτη. Ναι! Ναι! Ναι! Ναι! Ηταν πρώτη. Δικός της ήταν ο χρόνος των 12.64''. Χοροπηδούσε σαν τρελή. Πήγαινε μπρος πίσω, δεξιά αριστερά, μη ξέροντας πώς να εκφράσει τη χαρά της (...) Οι θεατές, στο πέρασμά της, όρθιοι την καταχειροκροτούσαν όλο και πιο δυνατά. Πάντα όταν ένας αδύνατος κερδίζει τα θηρία, ξεσηκώνει τα πλήθη, γιατί τους βοηθάει να πιστέψουν πως κι αυτοί, με τη σειρά τους, αν τολμήσουν, θα μπορούσαν ν' αγγίξουν το θαύμα. Ρούφηξε μέχρι τα φυλλοκάρδια της όλη αυτή τη χαρά, νιώθοντας τα μάγουλά της να κοκκινίζουν κι έπειτα να γεμίζουν δάκρυα, καθώς τα βροντερά χειροκροτήματα και οι ζητωκραυγές τής μετέδιδαν τον ενθουσιασμό του κόσμου (...) Ευχαριστούσε τον κόσμο αγγίζοντας με τα χέρια της το σημείο της καρδιάς. Εκείνη την ώρα περίσσευε αγάπη για όλους. Ακόμα και τον χειρότερο εχθρό της, που φανταζόταν πως δεν είχε, αν τον έβλεπε εκείνη τη στιγμή ευχαρίστως θα τον αγκάλιαζε (...) Είχε βασανιστεί πολύ μέχρι να φτάσει ώς εδώ. Είχε περάσει, όχι πάντα αναίμακτα, ανάμεσα από τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Χίλια κύματα είχαν προσπαθήσει να την τραβήξουν στον βυθό, αλλά αυτή παρέμεινε πεισματικά στον αφρό. Και είχε έρθει επιτέλους η στιγμή της δικαίωσης (...) Πολλά χρόνια βασανιζόταν γιατί είχε φυλακισμένες στην καρδιά της δύο διαφορετικές και αλληλοσυγκρουόμενες εικόνες της Ελλάδας: μιας Ελλάδας όπως ήθελαν να τη βλέπουν και να την αντιμετωπίζουν οι ξένοι και μιας Ελλάδας όπως κάθε Ελληνας επιθυμούσε μ' όλη του την ψυχή να τη βλέπουν και να την αντιμετωπίζουν».

Η Παρασκευή Πατουλίδου, γεννημένη στο Τριπόταμο Φλωρίνης, έγινε η πρώτη Ελληνίδα που κατέκτησε μετάλλιο στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων σε οποιοδήποτε σπορ (με εξαίρεση τη Μεσολυμπιάδα του 1906) και έφερε στην πατρίδα της το πρώτο μετάλλιο στίβου από την εποχή του Κωνσταντίνου Τσικλητήρα (μήκος άνευ φοράς 1912).

«Μπήκα στην κούρσα τρισευτυχισμένη που έφτασα στον τελικό και μ' ένα όνειρο τρελό να κατακτήσω το χάλκινο μετάλλιο. Αλλά κυρίως να τρέξω για την Ελλάδα και για τους δικούς μου ανθρώπους», είπε μόλις ξαναβρήκε την αναπνοή της μετά τον θρίαμβο. «Αλλά ήταν όλες τους τόσο υπεροπτικές! Να που βρέθηκα πρώτη και δεν το πιστεύω ούτε η ίδια».

Και... δώσ' του να φιλάει μία τον σύζυγό της, μία τον προπονητή της Πλούταρχο Σαρασλανίδη και μία το μικρόφωνο της τηλεόρασης! Μετά το θαύμα του 1992, η Πατουλίδου δεν ξανάτρεξε 100 μέτρα με εμπόδια. Προτίμησε να αφιερωθεί στη νέα πρόκληση του άλματος εις μήκος (το παλιό της αγώνισμα δηλαδή) και μάλιστα έφτασε ώς τον τελικό των Αγώνων του 1996, όπου αναδείχθηκε 11η. Στην Ατλάντα, μάλιστα, επελέγη από τους Αμερικανούς για να μεταφέρει την Ολυμπιακή Φλόγα μέσα στο Στάδιο μαζί με τον Εβάντερ Χόλιφιλντ, λίγο πριν την ανάψει στον βωμό ο Μοχάμεντ Αλί. Αργότερα, την περίμενε ο στίβος της πολιτικής. Εκεί τα εμπόδια είναι πολλαπλάσια και πολύ πιο ψηλά...





















Εδώ με τον Πύρο Δήμα τον 2ο Χρυσό Ελληνα ολυμπιονίκη της Βαρκελώνης.





Η ΧΡΥΣΗ ΚΟΥΡΣΑ

1. Β. Πατουλίδου (Ελλάδα) 12.64

2. Λ. Μάρτιν (ΗΠΑ) 12.69

3. Γ. Ντόνκοβα (Βουλγαρία) 12.70

4. Λ.Τόλμπερτ (ΗΠΑ) 12.75

5. Γκ. Ντίβερς (ΗΠΑ) 12.75

6. Α. Λόπες (Κούβα) 12.87

7. Ν. Κολοβάνοβα (Ουκρ.) 13.01

8. Ο. Ανταμς (Κούβα) 13.57


Άλλες διακρίσεις

* 1η(Μεσογειακοί 1991)/100 ΜΕΤΡΑ
* 2η(Μεσογειακοί 1983)/100 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
* 2η(Μεσογειακοί 1991)/100 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
* 1η(Βαλκανικοί 1990)/100 ΜΕΤΡΑ
* 1η(Βαλκανικοί 1990)/100 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
* 1η(Βαλκανικοί 1994)/ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΜΗΚΟΣ
* 1η(Βαλκανικοί 2000)/4Χ100 ΜΕΤΡΑ
* 2η(Βαλκανικοί 1992)/100 ΜΕΤΡΑ
* 2η(Βαλκανικοί 1992)/4Χ100 ΜΕΤΡΑ
* 3η(Βαλκανικοί 1989)/ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΜΗΚΟΣ
* 1η(Πανελλήνιοι 1988)/100 ΜΕΤΡΑ
* 1η(Πανελλήνιοι 1989)/100 ΜΕΤΡΑ
* 1η(Πανελλήνιοι 1989)/100 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
* 1η(Πανελλήνιοι 1990)/100 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ1η(Πανελλήνιοι 1990)/100 ΜΕΤΡΑ
* 1η(Πανελλήνιοι 1992)/100 ΜΕΤΡΑ
* 1η(Πανελλήνιοι 1992)/100 ΜΕΤΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
* 1η(Πανελλήνιοι 1994)/ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΜΗΚΟΣ
* 1η(Πανελλήνιοι 2001)/60 ΜΕΤΡΑ